Όταν το παιδί σας φέρεται απαίσια, δεν είναι μόνο «μπελάς» – παρότι μπορεί να νιώθετε έτσι κάποιες φορές. Είναι ένας μικρός άνθρωπος με περίπλοκες συναισθηματικές αντιδράσεις, ψυχολογικές και σωματικές ανάγκες. Επιπλέον, να αναγάγουμε τα πάντα σε επίπεδο συμπεριφοράς, μπορεί εύκολα να ξεχάσουμε να σκεφτούμε για το τι προκαλεί αυτή τη συμπεριφορά.
1η αιτία: κούραση και πείνα
Συχνά τα παιδιά φέρονται άσχημα, όταν ε΄χουν ανικανοποίητη ανάγκη για ύπνο ή τροφή. Η κατανάλωση κάποιων τροφών ή ποτών μπορεί να προκαλέσει όλεθρο σε μυαλό και σώμα. Έρευνες δείχνουν ότι η στέρηση ύπνου σχετίζεται με έλλειψη ισορροπίας στο αυτόνομο νευρικό σύστημα. Όταν μας λείπει ύπνος αυτοί οι μηχανισμοί δεν λειτουργούν πια σωστά και ο τομέας της εγρήγορσης στο σύστημα μένει ενεργός, φέρνοντας συχνά το παιδί σε κατάσταση υπερδιέγερσης και υπερκινητικότητας. Η έλλειψη ύπνου εντείνει επίσης τα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργούνται όταν βρισκόμαστε σε συνθήκες άγχους. Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει ανισορροπία στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με επιπτώσεις στη διάθεση – ανάμεσά τους επιθετικότητα, άγχος και κατάθλιψη.
2η αιτία: ένας μη εξελιγμένος συναισθηματικός εγκέφαλος
Στα μικρά παιδιά, ο ανώτερος εγκέφαλος είναι ακόμη αρκετά υποανάπτυκτος, γεγονός που σημαίνει ότι δεν μπορούν να εμποδίσουν το πρωτόγονο ένστικτό τους να χτυπούν κάποιον, να τρέχουν τριγύρω ή να σκαρφαλώνουν εδώ κι εκεί. Είναι, έτσι, άδικη η τιμωρία από τους γονείς και τους δασκάλους, οι οποίοι δεν κατανοούν την ανωριμότητα του παιδικού εγκεφάλου.
- Ένας στους πέντε γονείς θεωρεί αποδεκτό το χαστούκι σε ένα νήπιο που κάνει πείσματα.
- Ένας στους δέκα γονείς θεωρεί αποδεκτό το χαστούκι σε ένα νήπιο που αρνείται να ντυθεί.
- Πάνω από το 85% των γονιών βάζουν τις φωνές στα παιδιά.
3η αιτία: συναισθηματική ανάγκη
Οι τρεις τύποι συναισθηματικής ανάγκης – για εγρήγορση, αναγνώριση και συγκρότηση – έχουν αρχικά διατυπωθεί από τον ψυχολόγο Eric Berne. Αυτός ανακάλυψε ότι αν, μία από τιος ανάγκες παραμείνει ανικανοποίητη, οι άνθρωποι μπορεί να είναι συναισθηματικά αδιάθετοι ή, ακόμη, να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας, σωματικά και πνευματικά.
4η αιτία: συμπαράσταση στα έντονα συναισθήματα
Ορισμένες φορές τα παιδιά φέρονται άσχημα, επειδή έτσι αποφορτίζουν την ένταση ενός επώδυνου συναισθήματος. Ένα σημαντικό επώδυνο συναίσθημα ενεργοποιεί τα χημικά του άγχους στον εγκέφαλο και το σώμα ενός παιδιού, έτσι τα έντονα ξεσπάσματα είναι συχνά ο τρόπος που έχει το παιδί για να ανακουφίσει την ένταση. Ένα παιδί δεν έχει τα λόγια για να εκφράσει τα συναισθήματά του, ξεσπά έτσι μέσα από μία κραυγή ή φωνές. Όταν συμβεί αυτό, ορισμένοι γονείς τιμωρούν αμέσως τα παιδιά τους αντί να αντιμετωπίσουν αυτή τη συμπεριφορά ως μια κραυγή για βοήθεια. Αν βοηθήσουμε τα παιδιά με τα επώδυνα συναισθήματά τους αντί να τα κριτικάρουμε για τα ξεσπάσματα που προκαλεί ο βαθύτερος εγκέφαλός τους, μπορούμε να βοηθήσουμε τον ανώτερο εγκέφαλό τους να αναπτύξει τα βασικά νευρικά μονοπάτια που ομαλοποιούν αυτά τα συναισθήματα.
5η αιτία: «κολλούν» το δικό σας άγχος
Η ανατροφή είναι μία από τις πιο στρεσογόνες εργασίες και όσο πιο αγχωμένη είστε, τόσο πιο πιθανό είναι να μη φέρονται καλά τα παιδιά σας. Γιατί; Το δεξί προμετωπικό τμήμα του παιδικού εγκεφάλου μπορεί να αντιγράψει μια συναισθηματική ατμόσφαιρα μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Όπως κάποια σκυλιά είναι ευαίσθητα στα συναισθήματα των ιδιοκτητών τους, έτσι και τα παιδιά επηρεάζονται βαθιά, τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο από το άγχος ή τη δυστυχία της οικογένειάς τους. Αν είστε χαλαρή, αυξάνονται οι πιθανότητες να έχετε ένα ήρεμο παιδί. Αν η ατμόσφαιρα στο σπίτι είναι τεταμένη, το παιδί σας μπορεί να φέρεται απαίσια.
6η αιτία: ενεργοποίηση λάθος τμήματος εγκεφάλου
Ο τρόπος που σχετίζεστε με το παιδί σας μπορεί να ενεργοποιεί το λάθος τμήμα του εγκεφάλου του. Για παράδειγμα, αν φωνάζετε και δίνετε συνεχώς εντολές – «Κάνε αυτό», «Μην κάνεις εκείνο» – μπορεί άθελά σας να ενεργοποιείτε τα πρωτόγονα συστήματα της ΟΡΓΗΣ και του ΦΟΒΟΥ, που βρίσκονται βαθιά μέσα στο θηλαστικό και ερπετοειδές τμήμα του εγκεφάλου του παιδιού. Αντίθετα, τα πολλά παιχνίδια, τα γέλια και οι αγκαλιές φαίνεται ότι ενεργοποιούν το σύστημα ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ και ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ στον εγκέφαλο. Αυτά τα συστήματα πυροδοτούν την απελευθέρωση των ευχάριστων, χαλαρωτικών οπιοειδών. Έτσι, αυτόματα, έχετε ένα ήρεμο, ευχαριστημένο παιδί.
Πηγή: Η ανατροφή του παιδιού βήμα-βήμα, Margot Sunderland
